NIS2 – rewolucja w cyberbezpieczeństwie

Dyrektywa NIS2 to przełomowy dokument, który wprowadza pewne zmiany w podejściu do cyberbezpieczeństwa w Unii Europejskiej. Chcielibyśmy przybliżyć kluczowe założenia NIS2 i podpowiedzieć, jak skutecznie przygotować organizację na nadchodzące wyzwania.

Czym jest dyrektywa NIS2 i kogo dotyczy?

NIS2 (Network and Information Security 2) to unijna dyrektywa, która ma na celu wzmocnienie odporności podmiotów publicznych i prywatnych na zagrożenia cybernetyczne. Dokument znacząco poszerza zakres podmiotowy i przedmiotowy w porównaniu do swojej poprzedniczki, dyrektywy NIS. Zastąpiła ona poprzednią wersję NIS z 2016 roku. Wprowadza ona bardziej rygorystyczne i szersze wymogi dotyczące bezpieczeństwa cybernetycznego dla podmiotów o znaczeniu strategicznym w Unii Europejskiej.

Nowe przepisy obejmą nie tylko operatorów usług kluczowych i dostawców usług cyfrowych, ale także średnie i duże firmy z kluczowych sektorów gospodarki, takich jak energetyka, transport, bankowość, ochrona zdrowia, wodociągi czy infrastruktura cyfrowa. Oznacza to, że znacznie więcej podmiotów będzie musiało dostosować się do wyższych standardów cyberbezpieczeństwa.

Dyrektywa NIS2 wprowadza również nowe obowiązki dla państw członkowskich UE. Będą one musiały ustanowić krajowe strategie cyberbezpieczeństwa, powołać właściwe organy nadzorcze (jeśli takowych nie ma, lub zestaw ich kompetencji nie obejmuje zakresu NIS2) oraz zapewnić współpracę i wymianę informacji na poziomie unijnym.

Warto mieć na uwadze, że to, że organizacja jest zgodna z innymi standardami, np. PSD2, PCI DSS, czy ISO 27001 na pewno pomoże przygotować się pod wymogi NIS2, ale nie oznacza to, że jeden standard będzie 100% kompatybilny z drugim. Do NIS2 należy podejść indywidualnie - dodaje Maciej Cieśla Head of Cybersecurity HackerU

Kluczowe wymagania dyrektywy NIS2

NIS2 stawia przed organizacjami szereg wymagań, których celem jest podniesienie poziomu cyberbezpieczeństwa i zwiększenie odporności na ataki hakerskie. Wśród najważniejszych obowiązków można wymienić:

• Wdrożenie środków technicznych i organizacyjnych adekwatnych do poziomu ryzyka
• Regularne przeprowadzanie audytów cyberbezpieczeństwa i testów penetracyjnych
• Zgłaszanie incydentów bezpieczeństwa do właściwych organów nadzorczych oraz wdrożenie planów zarządzania incydentami, aby reagować na cyberataki w sposób skuteczny i szybki.
• Wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za cyberbezpieczeństwo w organizacji
• Zapewnienie szkoleń i podnoszenie świadomości pracowników w zakresie cyberzagrożeń
• Identyfikacja i ocena ryzyka z uwzględnieniem potencjalnych zagrożeń i słabości w systemach informatycznych.
• Współpraca z organami nadzoru w celu zapewnienia bezpieczeństwa cybernetycznego.
• Prowadzenie dokumentacji dotyczącej wdrożonych środków bezpieczeństwa i zarządzania incydentami.
• Szkolenie pracowników w kontekście budowania obrazu możliwych zagrożeń cybernetycznych i reagowania na nie.

Dodatkowe obowiązki dla operatorów usług istotnych o tzw. “wysokim znaczeniu”

• Szczegółowe wymogi dotyczące zarządzania ryzykiem poprzez bardzo szczegółową ocenę ryzyka i wdrożenie rygorystycznych środków bezpieczeństwa.
• Regularne audyty zewnętrzne w celu weryfikacji zgodności z wymogami NIS2.
• Bezpieczeństwo łańcucha dostaw w celu upewnienia się co do zapewnienia bezpieczeństwa cybernetycznego usług u dostawców i podwykonawców.
• Współpraca z innymi operatorami usług istotnych w celu wymiany informacji i najlepszych praktyk.

Dyrektywa kładzie również nacisk na współpracę i wymianę informacji pomiędzy podmiotami, zarówno na poziomie krajowym, jak i unijnym. Ma to na celu szybsze wykrywanie i reagowanie na incydenty bezpieczeństwa o charakterze transgranicznym.

Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów NIS2

Nowa dyrektywa przewiduje dotkliwe kary finansowe dla podmiotów, które nie będą przestrzegać jej przepisów. Maksymalna wysokość sankcji może sięgać nawet 10 milionów euro lub 2% całkowitego rocznego obrotu firmy. To jasny sygnał, że Unia Europejska traktuje kwestie cyberbezpieczeństwa z najwyższą powagą.

W porównaniu do kar nakładanych przez UODO w kontekście naruszeń przepisów RODO, mogą być nakładane przez organ nadzorczy w wysokości do 20 mln euro zaś w przypadku przedsiębiorstwa – w wysokości 4% całkowitego rocznego światowego obrotu, przy czym zastosowanie będzie miała kwota wyższa.

Warto podkreślić, że kary będą nakładane nie tylko za samo naruszenie przepisów NIS2, ale także za niezgłoszenie incydentu bezpieczeństwa w wymaganym terminie. Dlatego tak ważne jest, aby firmy miały wdrożone odpowiednie procedury wykrywania i raportowania cyberataków.

Jak przygotować firmę na wdrożenie NIS2?

Dostosowanie się do wymagań dyrektywy NIS2 to nie lada wyzwanie, szczególnie dla mniejszych firm, które do tej pory nie przywiązywały dużej wagi do kwestii cyberbezpieczeństwa. Jednak inwestycja w odpowiednie rozwiązania i szkolenia to nie tylko obowiązek prawny, ale przede wszystkim inwestycja w bezpieczeństwo i ciągłość działania organizacji.

Pierwszym krokiem powinno być przeprowadzenie dogłębnej analizy ryzyka i audytu stanu obecnego. Pozwoli to zidentyfikować słabe punkty w systemach informatycznych i procedurach bezpieczeństwa. Na tej podstawie można opracować plan wdrożenia niezbędnych środków technicznych i organizacyjnych.

Kluczowe znaczenie ma również podnoszenie świadomości i kompetencji pracowników w zakresie cyberbezpieczeństwa. Regularne szkolenia, symulacje ataków phishingowych czy testy socjotechniczne to skuteczne narzędzia budowania kultury bezpieczeństwa w organizacji.

Przykładowy plan wdrożenia NIS2 w firmie:

Wdrożenie wymagań dyrektywy NIS2 to proces, który wymaga czasu, zasobów i zaangażowania całej organizacji. Jednak korzyści płynące z podniesienia poziomu cyberbezpieczeństwa są nieocenione - od ochrony cennych danych i systemów, po budowanie zaufania klientów i partnerów biznesowych.

Podsumowanie - NIS2 to szansa na wzmocnienie cyberbezpieczeństwa w UE

Dyrektywa NIS2 to milowy krok w kierunku budowania silniejszego i bardziej odpornego ekosystemu cyberbezpieczeństwa w Unii Europejskiej. Nowe przepisy stawiają przed firmami i organizacjami wysokie wymagania, ale jednocześnie dają impuls do inwestycji w nowoczesne technologie i kompetencje pracowników.

Pamiętajmy, że w dzisiejszym cyfrowym świecie, cyberbezpieczeństwo to już nie opcja, a konieczność. Dyrektywa NIS2 daje nam narzędzia i motywację, by uczynić Europę bezpieczniejszym miejscem w sieci. Skorzystajmy z tej szansy i zacznijmy budować kulturę cyberbezpieczeństwa w naszych organizacjach już dziś!